İNŞAATLARDA ACİL DURUM YÖNETİMİ

 MELTEM TAMAY GÜLER

İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi

İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü

İŞYERLERİNDE ACİL DURUMLAR HAKKINDA YÖNETMELİK
AMAÇ:
Bu yönetmeliğin amacı işyerlerinde acil durum planlarının hazırlanması,önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda yapılması gereken çalışmalar ile bu durumların güvenli olarak yönetilmesi ve bu konularda görevlendirilecek çalışanların belirlenmesi ile ilgili usul ve esasları düzenlemektir.
KAPSAM:
Bu yönetmelik ,20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında yer alan iş yerlerini kapsar.
DAYANAK:
Bu yönetmelik İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 11. 12. ve 30. maddelerine dayanılarak yazılmıştır.
TANIMLAR:
ACİL DURUM:
İş yerinin tamamında veya bir kısmında meydana gelebilecek yangın , patlama , tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanan yayılım , doğal afet gibi acil müdahale , mücadele, ilk yardım gibi tahliye gerektiren olaylara denir.
ACİL DURUM PLANI:
İşyerlerinde meydana gelebilecek acil durumlar da yapılacak iş ve işlemler dahil bilgilerin ve uygulamaya yönelik eylemlerin yer aldığı plana denir.
GÜVENLİ YER:
Acil durumların olumsuz sonuçların da çalışanların etkilenmeyeceği mesafede veya korunakta belirlenmiş yeri ifade eder.

ACİL DURUM PLANININ HAZIRLANMASI
ACİL DURUM PLANI:Tüm işyerleri için tasarım veya kuruluş aşamasından başlamak üzere;
 Acil durumların belirlenmesi bunların olumsuz etkilerini önleyici ve sınırlandırıcı tedbirlerin alınması ,
 Görevlendirilecek kişilerin belirlenmesi ,
 Acil durum müdahale ve tahliye yöntemlerinin oluşturulması ,
 Dökümantasyon ,
 Tatbikat ve acil durum planının yenilenmesi
 aşamaları izlenerek hazırlanır.

ACİL DURUMLARIN BELİRLENMESİ:
 Risk değerlendirmesi sonuçları
 Yangın, tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanan yayılım ve patlama ihtimali
 Doğal afetlerin meydana gelme ihtimali
 Sabotaj ihtimali

ACİL DURUM MÜDAHALE VE TAHLİYE YÖNTEMLERİ
 İşverence acil durumların meydana gelmesi halinde uyarı verme arama, kurtarma, tahliye, haberleşme, ilk yardım ve yangınla mücadele gibi uygulanması gereken acil durum müdahale yöntemleri belirlenir ve yazılı hale getirilir.
 İşveren işyerinde acil durumların meydana gelmesi halinde çalışanların bu durumun olumsuz etkilerinden korunması için bulundukları yerden güvenli bir yere gidebilmeli amacıyla izlenebilecek uygun tahliye düzenlemelerini acil durum planında belirtir ve çalışanlara gerekli talimatı verir.
ACİL DURUM MÜDAHALE VE TAHLİYE YÖNTEMLERİ
 Acil durum müdahale ve tahliye yöntemleri oluşturulurken 27/11/2007 tarihli ve 2007/12937 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlülüğe konulan Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik hükümleri dikkate alınır.
 Acil durum müdahale ve tahliye yöntemleri oluşturulurken çalışanlar dışında müşteri , ziyaretçi, gibi işyerinde bulunması muhtemel diğer kişiler de göz önünde bulundurulur.

GÖREVLENDİRİLECEK ÇALIŞANLARIN BELİRLENMESİ
İşveren işyerlerinde tehlike sınıflarını tespit eden Tebliğde
belirlenmiş olan çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde
30 çalışana,tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde 40
çalışana ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerinde 50
çalışana kadar;
 Arama,kurtarma,ve tahliye
 Yangınla mücadele,konularının her biri için uygun donanıma sahip ve özel eğitimli en az birer çalışanı destek elemanı olarak görevledirir.
 İşveren,ilkyardım konusunda 22/5/2002 tarihli ve 24762 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan ilkyardım yönetmeliği esaslarına göre destek elemanı görevlendirilir.
 Her konu için birden fazla çalışanın görevlendirilmesi gereken işyerlerinde bu çalışanlar konularına göre ekipler halinde kordineli olarak görev yapar.Her ekipte bir ekip başı bulunur
 İşveren tarafından acil durumlarda ekipler arası gerekli kordinasyonu sağlamak üzere çalışanları arasında bir sorumlu görevledirilir.
 10’dan az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde birinci fıkrada belirtilen yükümlülüğü yerine getirmek üzere bir kişi görevlendirilmesi yeterlidir.
 Hazırlanan acil durum planının uygulama adımlarının düzenli olarak takip edilebilmesi ve uygulanabilirliğinden emin olmak için işyerlerinde yılda en az bir defa olmak üzere tatbikat yapılır, denetlenir ve gözden geçirilerek gerekli düzeltici ve önleyici faaliyetler yapılır.Gerçekleştirilen tatbikatın tarihi, görülen eksiklikler ve bu eksiklikler doğrultusun da yapılacak düzenlemeleri içeren tatbikat raporu hazırlanır

ACİL DURUMDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
GENEL:
 Sakin olun ve ne olduğunu anlamaya çalışın.
 Acil durumun tipini anladıktan sonra bulunduğunuz ortamda size zarar vermesi muhtemel materyaleden uzak durmaya çalışın.
 Planlı yada sizce en emniyetli kaçış yönünü seçmeye çalışın.
 Kalmaya ya da kaçmaya hangisine karar verdiyseniz kafanızı ve yüzünüzü mutlaka emniyete alın.
 Ortamda duman ve ya gaz varsa solmamaya çalışın ortamı terk edin (dumanlı ortamı sürünerek gidin).
 Bulunduğunuz ortamı terk ederken acil durum planında belirtilen önlemleri alıp o mahallin emniyetini sağlayarak terk edin

DEPREM
Deprem Öncesi Yapılacaklar:
 Yaşadığınız / bulunduğunuz mekanı inceleyin.Korunma için bulunacağınız yeri ve muhtemel kaçış yolunu belirleyin.
 Eğer bulunduğunuz noktadan kendinizi 10-15 saniye içinde bina dışına çıkartacak ve güvenli bir alana ulaştıracak pozisyonunuz varsa bu yolu saptayın.
 Hatalı elektirik techizatını onarın.Bunlar potansiyel yangın riskidir.Bunun yanında esnek kablolar kullanmaya çalışın.
 Yanıcı ve ev kimyasallarını ısıdan uzak tutun güvenli bir dolapta saklayın.
Deprem Sırasında Yapılacaklar:
 Deprem anında 10-15 saniye içinde bulunduğunuz binayı terk edebiliyorsanız derhal kaçın yoksa güvenli bir yer bulun.
 İlk sarsıntıyı hissettiğiniz anda sakin olun.Paniğe kapılmayın.Panik sağlıklı düşünmenizi engelleyecek,
hatalı bilinç dışı hareket etmenize yol açacaktır.
 Eğer binayi terk edemiyorsanız daha once belirlediğiniz yaşam üçgeni alanına gidin ve yan yatarak cenin poziyonu alın.
 Kesinlikle ordan oraya koşmayın ve ayakta durmayın.
Kapalı Yerdeyseniz:
 Sakin olun içeride kalın bina dışına koşmayın.
 Asansör ve merdiveni kullanmayın ilk tehlike arz eden yerlerdir.
 Masa vb. sağlam bir koruyucu altına girin.Başınızı saklayın ve hareket etmeyin.
 Yüksekliği 1.5m’yi geçmeyen (üstü boş sağlam tezgah vb.) bir cismin yanına anne karnındaymış gibi yatın hayat üçgenin oluşma ihtimali kuvvet kazanır.
 Deprem diye bağırın herkes onceden tespit edilen yerlere gitmeli.
 Telefonları çok acil durumlar haricinde kullanmayın.
Deprem Sonrasında Yapılacaklar:
 Yardım için telefon edin.
 Yaralı ve enkaz altındaki insanlara yardımcı olun.
 Uygun olan her yerde ilk yardım yapın.
 Ciddi bir şekilde yaralanmış kişileri,daha fazla yaralanmamalarına neden olmamak için haraket ettirmeyin.
 Gaz ya da diğer kimyasalların kokusunu almamak için alanı terk edin.
YANGIN
Yangın Sırasında Yapılacaklar:
 Sakin olun.
 Yangın başlangıç noktasını ve sebebini görebiliyorsanız yangına neden olan 3 temel maddeden birini (ısıyı,yanıcı maddeyi,oksijeni) ortadan kaldırdığınızda yangının söneceğini unutmayın.
 Yangının başlangıç noktasını göremiyorsanız kendinizi sıcaktan ve dumandan koruyarak (ıslak bir örtü ile kafa ve vücudu sararak) yangın çıkış yollarını takip ederek bulunduğunuz yeri terk etmeye çalışın
Yangın Sırasında Yapılacaklar:
 Bulunduğunuz yeri / katı terk ederken üst katlara doğru çıkmayın(örneğin 5 katlı binada yangın ikinci katta çıkmış olsa ve birinci kata inemiyorsanız en emniyetli kat 3. kat en tehlikeli kat ise 5. kattır).
 Asansör boşlukları havalandırma kanalları yanan gazın çıkış noktalarıdır.
 Yangının merdiven boşluğundan yayılması halinde,panik halde merdiven boşluğuna açılan kapınızı açtığınızda odanızdaki oksijenin merdiven boşluğundaki ateşle buluşması neticesinde yüzünüze doğru bir patlama olacağını unutmayın boyle bir durumda kapıyı açmayın.
 Duman dolu bir yerden geçmek zorundaysanız derin nefes alın ve yerde sürünerek ilerleyin

YANGIN SIRASINDA YAPILACAKLAR:
 Kapalı bir kapıdan kaçmaya çalışıyorsanız elinizin tersiyle kapının kolunu ve kirişlerini kontrol edin.Eğer kapı serinse ve kapının üstünden ya da altından duman gelmiyorsa kapıyı yavaşca açın.Eğer kapının arkadında duman veya alev görüyorsanız kapıyı kapayın ve ikinci çıkış yolunu kullanın.Kapıya dokunmak kapının arkasında ki muhtemel tehlikeleri tespit edebilmeye yarayacaktır.Elinizin tersi ise parmaklar ve avuç içine göre ısıya daha duyarlıdır.

YANGIN SONRASINDA YAPILACAKLAR:
 İhtiyaç duyulan yerde ilk yardım yapın.
 Yardım ekibine haber verdikten sonra yanıkları soğutun ve enfeksiyon kapmasını engellemek için üzerini kapatın.Ciddi yanıkları olan kişiler müdahale edilmeden profosyonel ellere teslim edilmelidir.

SU BASKINI / SEL’DEN ÖNCE YAPILACAKLAR:
 Su kanallarına yakın yerlerde bulunuyorsanız mesafenin sizi yanıltmasına izin vermeyin.
 Baraj yıkılmaları yada ani başlayan bir yağmur kanallarda bulunan suyun taşmasına ve o alana ani bir sel baskınına neden olabilir.

SU BASKINI / SEL SIRASINDA YAPILACAKLAR:
 Sel basmış yerden uzak durun, güvenli görünse de sular hala yükseliyor olabilir.
 Yükselen suların, pis su çıkışlarının hendeklerin yanında durmayın.Hızlı akan suya kapılabilirsiniz.
 Eğer dışarıda iseniz yüksek bir yere tırmanın.

SU BASKINI / SELDEN SONRA YAPILACAKLAR:
 En yakın sağlık kuruluşunda muayeneden geçin, sel suları enfeksiyona neden olabilir.
 Binaların çevresinde hala sel suları mevcutsa binadan uzak durun.Sel suları binanın katlarına zarar verip çökmesine neden olabilir.
 Yerel otoriteler güvenli olduğunu bildirmedikçe binalara girmeyin.Gaz tesisatı ve elektrik hatları sel nedeniyle hasar görmüş olabileceğinden ek problem oluşturabilir.
 Gevşek sıva duvar ve tavanları kontrol edin.

FIRTINAYA KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER:
 Gelişmiş ülkelerde olduğu gibi şiddetli yerel fırtına, kasırga,ve kuvvetli rüzgar gibi meteorolojik karakterli doğal afetlere karşı erken uyarı sistemi kurulmalıdır.
 Genel acil ikaz sistemi oluşturulmalıdır.
 Bloklar halinde ve sağlam monte edilmiş parçalarda oluşan çatılar yapılmalı, konut ve diğer alanlarda kalın cam kullanılmalıdır.
 Sığınak hazırlanmalıdır.
 Alınan tedbirlere rağmen fırtınanın şiddetine bağlı olarak eğer ki can güvenliği tehlikede ise tehlikeli alan derhal terk edilmelidir.

KAYNAK: BÖLGE OSGB